Mạch bảo vệ loa là gì? Cách làm vài mạch đơn giản

Nội Dung

• Mạch bảo vệ loa là gì?
• Giới thiệu mạch bảo vệ loa đơn giản- sử dụng mạch Replay
• Cách sử dụng mạch bảo vệ loa đơn giản bằng mạch replay
• Hướng dẫn tự làm mạch bảo vệ loa đơn giản
  • Bảng ve mạch Replay bảo vệ loa đơn giản
  • Nguyên tắc làm việc của mạch replay này như sau:
• Sơ đồ mạch bảo vệ loa UPC1237
  • Nguyên lý làm việc của mạch bảo vệ loa UPC 1237
• Mạch bảo vệ loa treble
  • Sơ đồ mạch bảo vệ loa treble
  • Nguyên lý làm việc của mạch
  • Hình ảnh của hộp mạch bảo vệ loa treble đang được Lạc Việt Audio bán

Trong quá trình sử dụng các thiết bị âm thanh, có một thiết bị thường xuyên và hay bị hỏng nhất đó là loa. Chỉ cần hoạt động quá công suất 1 thơi gian ngắn là nó đã có thể hỏng rồi, do vậy người ta mới sáng tạo ra mạch bảo vệ loa để hạn chế tình trạng loa bị hỏng trong quá trình sử dụng. Điểm đặc biệt của loại mạch bảo vệ loa này không chỉ dùng cho loa karaoke, mà cả các dòng loa âm trần hoặc thậm chí là loa cột, loa treo tường đều có thể sử dụng được và rất hiệu quả.

Mạch bảo vệ loa là gì?

Mạch bảo vệ loa nó giống như là một tấm lá chắn, giúp chắn và hạn những vấn đề tiêu cực trong quá trình sử dụng thiết bị âm thanh như sock điện, chập điện, cường độ tín hiệu tăng đột ngột làm cho loa bị cháy. Mạch bảo vệ loa bạn có thể mua trên mạng hoặc hoàn toàn có thể tự làm được chỉ cần bạn hiểu 1 chút về kỹ thuật điện tử.

Bảo vệ loa cũng chính là bảo vệ tất cả các thiết bị âm thanh trong bộ dàn bạn đang sở hữu. Vì loa hỏng, chắc chắn sẽ làm mạch của hệ thống có vấn đề dẫn đến quá tải và làm cho cục đẩy cũng như amply bị quá tải, dần cũng sẽ bị cháy theo loa.

Với mức giá chỉ 200.000đ – 500.000đ cho 1 mạch bảo vệ làm sẵn bạn sẽ hạn chế và gần như khắc phục hoàn toàn tình trạng loa bị hỏng.

Giới thiệu mạch bảo vệ loa đơn giản- sử dụng mạch Replay

Để có thể tìm hiểu về mạch bảo vệ loa đơn giản, ta cần biết 2 nguyên nhân thường gây cháy loa nhất gồm:

1. Loa đang phát thì chập mạch (thường do bị sát cốt hoặc chập tụ phân tần)
2. Dây loa bị chập lúc đầu nối trước lúc bật ampli

Về cơ bản trường hợp 1 thì nhiều loại mạch công suất có mạch hạn dòng. Khi bị chập thì mạch sẽ giới hạn công suất dòng điện cung cấp ra loa. Các loại mạch này sẽ thường tác động và ảnh hưởng không tốt đến chất lượng tín hiệu của âm thanh nên trong rất nhiều dòng amply phổ thông người ta thường hay bỏ.

Các bộ dàn âm thanh hidend chất lượng cao hiện giờ như của SONY, JBL, BOSE được trang bị hệ thống auto shutdown. Tức là hệ thống tự động tắt mạch khi loa bị chập nhưng. Tuy nhiên, phải hệ thống âm thanh mức trung bình/ lớn thì hệ thống mạch này mới được lắp, nó thường được lắp cho các hệ thống loa/amp đồng bộ. Đối với các máy rời, thì người ta rất khó để có thể xác định giá trị của mạch, vì đơn giản là người thiết kế không thể biết người sử dụng phối ghép loa và ampli thế nào.

Trường hợp 2 khi này tôi sẽ sử dụng một tiếp điểm thừa của dây loa, lúc trong trạng thái tắt thì dây loa sẽ được nối với mạch đo ôm. Lúc mở máy, mạch trong amply sẽ đo và kiểm soát trở kháng của loa. Nếu trở kháng trong dây loa lớn hơn 2 Ohms thì nó sẽ cho mạch bảo vệ loa hoạt động.

Cách sử dụng mạch bảo vệ loa đơn giản bằng mạch replay

Trước tiên, các anh em hãy cùng xem mạch bảo vệ mà tôi thường dùng cho các hệ thống âm thanh:

Mạch này sẽ tự động bảo vệ loa một cách vô cùng đơn giản phòng những chiếc amply đang hoạt động bình thường lại xảy ra tình trạng chập mạch. Mạch này rất nhỏ, không cần đến nguồn nuôi, nên bạn đặt luôn trong thùng loa giống như đặt phân tần cũng được.

Mạch bảo vệ loa này đặc biệt hữu dụng khi sử dụng cho các dòng amply karaoke thông thường có công suất 100W – 500W và loa thông thường từ 50 – 200W, nó không thật sự thích hợp nếu dùng cho các dòng loa hội trường hoặc nếu dùng thì anh em cần phải biết cách( tôi sẽ hướng dẫn đến các bạn trong bài tiếp theo).

Hướng dẫn tự làm mạch bảo vệ loa đơn giản

Đây là mạch điện đơn giản dùng cho “ngắt mở” loa , gọi là mạch Replay loa. Các bạn cần chú ý, mạch replay loa này sẽ không có chức năng “dò áp loa”, không có xử lý lúc “tắt” máy , nó chỉ có 1 việc là khi ON máy thì sau tích tắc …nó mới “đóng” ra loa .

Bảng ve mạch Replay bảo vệ loa đơn giản

Nguyên tắc làm việc của mạch replay này như sau:

Khi nhìn qua hình 1, ta thấy hợp lý . Tuy nhiên khi phát sinh sự cố thì:

• RLY đóng lại và …nhả ra và hỏng C1815 ( thậm chí có thể hỏng luôn A1011) .
• Vì sao hỏng 1815 ? Vì dòng từ +B đi qua EB của 1011 , đi tiếp qua CE của 1815 và xuống mass .
• Lúc có nguồn , Rbe và Rce của trans rất thấp , có khi một phần của Ohm ( sò CS) .
• Điện trở “nội” thấp …nên dòng chạy qua là “cao”…khi này gần như chắc chắn 1815 sẽ bị hỏng.

Với hình 2, ta thấy Q1 và Q2 được kết nối Darlington …là đúng bài bản . Nhưng On nguồn , thì RLY không đóng , tức Q1,Q2 không “dẫn”.

Vì sao ? Vì cực E của Q1 được nối với cuộn RLY , lúc On nguồn thì volt trên RLY cao lên . Volt cực E cao thì Volt cực B phải cao hơn 0,7v …trans mới dẫn được . Trans Q1 có bộ chia áp là 220k+56k ở cực B . Đo volt sẽ là khoảng 6v ….Khi RLy tăng lên 6v thì …nó “khựng” lại ! Chỉ khi nào cực B lên 24v thì cực E mới lên nổi 23v4 ( thấp hơn 0,7v) .

Bây giờ qua hình H.3 , ta chỉ cần thêm con trở 10k “cản” bớt dòng qua CE của con 1815 .

C1815 sẽ không hỏng , và mạch chạy tốt!

Khi muốn “kéo dài” thời gian đóng loa thì ta tăng tụ 220uF/25v lên 440uF ( tức song song thêm tụ ) . Tuy nhiên , chỉ cần tăng con trở 220k lên 470k là …lâu hơn . Phải thử coi dùng con 470k …nó có “đóng” RLY không ? Mày mò gia giảm là xong !

Sơ đồ mạch bảo vệ loa UPC1237

Sơ đồ mạch bảo vệ loa UPC1237 đơn giản

Nguyên lý làm việc của mạch bảo vệ loa UPC 1237

R1,R1,R3,R4,LED,C1,C2,Q1,Q2 tạo thành một hệ thống mạch dao động đa hài phi ổn. Khi nguồn áp vào, mạch đa hài phi ổn dao động làm LED nháy sáng. Nếu không có ngưỡng DC nào tại ngõ ra của ampli thì tụ C4 nạp qua R5. Mất khoảng thời gian để tụ C4 nạp đủ mức để làm bão hòa cặp Darlington Q4 và Q5. Tại thời điểm này, role sẽ được cấp năng lượng và ngõ ra ampli nối trực tiếp với hệ thống loa. Cùng lúc role được cấp năng lượng, cực C của Q1 bị đẩy xuống mức thấp ngang qua D3 và tác động của cặp Darlington làm cho mạch đa hài phi ổn mất khả năng dao độngvà giữ cho LED tiếp tục sáng. Nếu ngưỡng DC của ampli trở nên cao hơn khoảng 1,7V DC, tụ C3+C5 sẽ nạp ngang mức này ngang qua điện trở R6. Cầu diode sẽ nắn điện thế này bất chấp cực tính của nó để làm bão hòa transistor Q1. Khi Q1 mở trở kháng Zce của nó giảm mạnh mở đường cho C4 xả qua Q3, làm mất phân cực (đang giữ cho Q4 và Q5đóng). Hậu quả là relay bị mất năng lượng nên hệ thống loa bị ngắt ra khỏi ngõ ra của ampli. Như vậy loa đã được bảo vệ tránh khỏi bất cứ ngưỡng DC nào tại ngõ ra. Cùng lúc này, mạch đa hài phi ổn bắt đầu dao động tạo ra chỉ báo qua LED cho biết loa đã cắt khỏi ampli. Nếu điều kiện ngưỡng DC tại ngõ ra đã bị xóa bỏ, mạch bảo vệ sẽ tự động đặt lại sau một vài giây, phục hồi hoạt động bình thường cho ampli.

Mạch bảo vệ loa treble

Loa treble là một trong những phụ kiện trên 1 chiếc loa dễ cháy nhất, vì tần số dao động của nó cao lên cực kỳ dễ bị cháy. Mạch bảo vệ loa treble sinh ra để bảo vệ an toàn cho loa treble hạn chế các vấn đề về chập cháy cho loa treble.

Sơ đồ mạch bảo vệ loa treble

Sơ đồ mạch bảo vệ loa treble đơn giản, dễ hiểu

Nguyên lý làm việc của mạch

• Đầu có đuôi đèn đưa ra thì kết nối với ampli, đầu còn lại thì nối vào loa treble.
• Loa treble bạn không cần gắn tụ
• Điện áp ra loa đã chỉnh khoảng 24 VAC (dùng cho loa treble 750, 790…)
• Ampli khi hát cực đại hoặc lúc điện thế tăng cao nhất là vào khoảng 70 đến 80 VAC. Nhờ có hộp bảo vệ này nên điện áp ở hai đầu loa được điều chỉnh vào khoảng 24 VAC.
• Khi sử dụng, đèn sáng, điện trở bị nóng là không sao.
• Vỏ hộp không phải là mass do đó, khi hát nếu ta chạm vào vỏ hộp sẽ bị hơi tê.
• Khi lắp ráp, ta có thể bỏ vỏ chụp rồi bắt phần còn lại vào thùng loa.
• Dây đỏ là dây nóng, còn dây còn lại là dây mass
• Nếu thùng loa của bạn có sử dụng mạch phân tần, các bạn có thể bỏ mạch phân tần này hoặc vẫn giữ lại. Trong trường hợp giữ lại mạch phần tần, nếu các bạn thấy loa nghe hơi nhỏ, các bạn nối tắc 2 đầu của con tụ màu vàng trong hộp bảo vệ lại với nhau.

Hình ảnh của hộp mạch bảo vệ loa treble đang được Lạc Việt Audio bán

Hộp mạch bảo vệ loa treble sau khi hoàn thành đang được bán tại Lạc Việt Audio

Nếu bạn cần mua hoặc cần tư vấn về cách làm mạch bảo vệ loa thì đừng ngại ngần gọi ngay cho chúng tôi theo SĐT: 0982 655 355 để nhận tư vấn và hỗ trợ miễn phí nhé!