Bệnh thủy đậu nên kiêng gì, bôi thuốc gì không bị ngứa, không để lại sẹo

Thủy đậu là một loại bệnh phổ biến và rất dễ mắc phải ở cả trẻ nhỏ lẫn người lớn, biến chứng bệnh rất nặng, có thể cướp đi sinh mạng người bệnh hoặc để lại nhiều di chứng.

Cần kiêng gì khi mắc thuỷ đậu, bị thuỷ đậu bôi thuốc gì nhanh khỏi là nỗi băn khoăn của không ít người bệnh. Câu trả lời được giải đáp trong bài viết dưới đây với sự tư vấn chuyên môn của bác sĩ Bùi Ngọc An Pha, Cố vấn chuyên môn Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC.

Bệnh thủy đậu tiềm ẩn nhiều biến chứng khó lường

Đầu những năm 1990, trung bình 4 triệu người mắc bệnh thủy đậu, 10.500 đến 13.000 phải nhập viện và 100 đến 150 người chết mỗi năm tại Hoa Kỳ (Theo thống kê của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ).

Theo thông tin từ Hội Y học Dự phòng Việt Nam, năm 2018, cả nước ghi nhận 31.059 trường hợp mắc thủy đậu. Gần như hầu hết các địa phương đều ghi nhận số ca mắc, trong đó một số tỉnh, thành có số ca mắc cao từ hơn 1.000- 2.000 ca trong năm qua là Bà Rịa- Vũng Tàu, Bắc Ninh, Bình Dương, Đà Nẵng, Đồng Nai, Sơn La, Nghệ An.

Bệnh Thủy đậu là một bệnh cấp tính do nhiễm vi rút Varicella Zoter (gây ra bệnh Thủy đậu ở trẻ em và bệnh Zona ở người lớn). Bệnh rất dễ lây lan, lây truyền từ người sang người qua đường hô hấp thông qua tiếp xúc trực tiếp, qua dịch tiết mũi họng, dịch từ nốt phỏng Thủy đậu. Khi bị bệnh thường có biểu hiện mệt mỏi, nhức đầu, sốt nhẹ, chảy nước mũi, đau họng và trên da xuất hiện các nốt ban đỏ bắt đầu ở vùng đầu, mắt rồi lan ra toàn thân.

Bệnh xảy ra ở mọi nơi trên toàn thế giới. Hầu như mọi người đều bị nhiễm vi rút thủy đậu. Ở những vùng khí hậu ôn hòa, ít nhất 90% trẻ dưới 15 tuổi bị mắc thủy đậu và ít nhất 95% người lớn bị mắc bệnh. Bệnh thường gặp vào mùa đông và đầu xuân. Ở những nước nhiệt đới, người lớn bị mắc bệnh nhiều hơn. Zona hay xảy ra ở người trung niên. Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) cũng cho biết: Thủy đậu có thể đặc biệt nghiêm trọng ở trẻ sơ sinh, thanh thiếu niên, người lớn, phụ nữ mang thai và những người có hệ miễn dịch yếu.

Các nốt mụn nước do thủy đậu có thể gây viêm da bội nhiễm, để lại sẹo lõm trên da ảnh hưởng nhiều đến thẩm mỹ. Ngoài ra thủy đậu còn có thể gây viêm phổi với những triệu chứng như đau ngực, khó thở, tím tái… Nguy hiểm hơn, bệnh có thể dẫn đến viêm não, rối loạn tâm thần, co giật, hôn mê…, thậm chí gây tử vong.

Phụ nữ mang thai (đặc biệt là khi thai kỳ trong khoảng 13-20 tuần) mắc thủy đậu có thể dẫn đến sảy thai hoặc để lại dị tật cho thai nhi (dị dạng ở sọ, đa dị tật ở tim, trẻ sơ sinh mắc chứng đầu nhỏ…). Trẻ sơ sinh mắc thủy đậu lây truyền từ mẹ diễn biến cũng rất nghiêm trọng với tỷ lệ tử vong lên đến 30%.

Theo báo cáo của Cơ quan dịch vụ y tế Anh, tỷ lệ tử vong do viêm não biến chứng từ thủy đậu chiếm từ 5-20%, nếu may mắn được cứu sống, người bệnh cũng phải đối diện với nhiều nguy cơ như bại não, nằm liệt giường.

Xem thêm:

• Đậu mùa và thủy đậu khác nhau như thế nào?
• Dấu hiệu nhận biết khỏi bệnh thủy đậu

Bệnh thuỷ đậu nên kiêng gì để không bị sẹo?

Trong điều trị bệnh thuỷ đậu, chế độ ăn uống, sinh hoạt đóng vai trò vô cùng quan trọng. Rất nhiều trường hợp người bệnh mắc thủy đậu bị biến chứng nặng là do gia đình tin vào các mẹo chữa bệnh theo kinh nghiệm dân gian như bị thuỷ đậu kiêng gió, kiêng tắm,… khiến bệnh tình trở nặng hơn.

Điều trị sai cách còn dễ gây sẹo lồi, sẹo lõm trên khắp cơ thể, đặc biệt là vùng mặt, gây ra nhiều mặc cảm, tự ti cho người bệnh trong cuộc sống về sau.

Vậy người bệnh cần chú ý gì để bệnh mau khỏi và không để lại biến chứng?

Kiêng cữ không đúng cách khi mắc thuỷ đậu có thể để lại sẹo khó chữa

Kiêng đến nơi đông người

Thủy đậu là một bệnh có khả năng lây truyền cao. Vì vậy, người bệnh nên tránh tiếp xúc nơi đông người, đặc biệt là những nơi công cộng để tránh lây lan virus trong cộng đồng. Đây là biện pháp vừa giúp bảo vệ bản thân, vừa giúp làm giảm nguy cơ lây bệnh cho những người khác, tránh bệnh bùng phát thành dịch.

Kiêng gãi, chạm vào nốt thủy đậu

Thuỷ đậu bị ngứa là tình trạng thường gặp do nốt thủy đậu có dạng là các tổn thương mụn nước to, bên trong chứa đầy dịch và rất ngứa. Nếu các nốt mụn nước này bị vỡ và không được xử lý kịp thời thì rất dễ gây lây lan sang các vùng da lành khác hoặc gây nhiễm trùng với các tổn thương nghiêm trọng hơn và rất dễ để lại sẹo. Vì thế, dù rất ngứa ngáy khó chịu thì người bệnh cũng cần kiêng chạm, chà xát, gãi, nặn các nốt mụn nước này; nên mặc đồ rộng rãi, thoáng khí, thấm hút mồ hôi tốt để hạn chế các ma sát lên da.

Tránh sử dụng chung đồ dùng cá nhân

Đồ dùng cá nhân, quần áo, khăn mặt của người bệnh cũng cần được giặt thật kỹ, giặt riêng với các thành viên khác trong gia đình và phải được phơi nắng, hoặc là/ủi kỹ trước khi sử dụng hay để chung với đồ dùng của người khác trong gia đình để tránh lây bệnh.

Không tắm lá

Không nên tắm lá cho người bệnh, đặc biệt là trẻ nhỏ, cũng như việc uống thuốc chỉ được áp dụng khi có chỉ định của bác sĩ. Vì da của trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh rất mỏng, cấu trúc da chưa ổn định, chỉ bằng 1/5 so với da người lớn nên rất dễ bị tổn thương, dị ứng và nhiễm trùng. Ngay cả lá bàng, lá chè xanh mà các bậc cha mẹ thường hay sử dụng để tắm cho trẻ bị bệnh thủy đậu cũng không hề tốt, có thể khiến tình trạng bệnh nặng hơn vì trong hai loại lá này có chất tanin (chất chát) dễ làm cho da của trẻ nhỏ bị tổn thương.

Không cần kiêng nước và gió quạt

Bị thuỷ đậu có tắm gội được không là thắc mắc của rất nhiều người. Thực tế, kiêng nước, kiêng tắm, kiêng gió quạt khi mắc bệnh thuỷ đậu là quan điểm cổ hủ, lạc hậu, gây ra tình trạng viêm nhiễm nốt thủy đậu gia tăng.

Bệnh thủy đậu thường xuất hiện vào mùa nắng nóng, khi cơ thể càng tiết ra nhiều mồ hôi thì lỗ chân lông càng bị ứ đọng bã nhờn, từ đó gây cảm giác bết dính khó chịu trên da. Nếu người bệnh không tắm gội sẽ càng khiến những nốt phỏng mụn nước có nguy cơ bị nhiễm trùng, bệnh lại càng lâu khỏi.

Ngoài ra, khi cơ thể không vệ sinh sạch sẽ, dẫn tới viêm nhiễm, thì triệu chứng ngứa ngáy lại càng dữ dội, người bệnh “phản ứng” bằng gãi và sờ tay lên da nhiều hơn, dẫn đến nốt mụn trên da bị trầy xước hoặc vỡ; từ đó tăng nguy cơ lây nhiễm sang vùng da lành bệnh, gây sẹo và nhiễm trùng dễ biến chứng.

Trong thời gian bị bệnh, người bệnh cần được điều trị đúng phương pháp và giữ vệ sinh sạch sẽ, nên sinh hoạt như bình thường và chỉ hạn chế tắm, gội quá lâu để tránh bị nhiễm lạnh. Bên cạnh đó, hãy sử dụng nước ấm để tránh làm tổn thương vùng da bị viêm nhiễm.

Như vậy, người bị thủy đậu cần kiêng gió trời cho đến khi bệnh khỏi hoàn toàn. Còn đối với gió quạt, vào mùa hè thì hoàn toàn không cần thiết. Bạn có thể bật quạt khi thời tiết nóng để tạo không khí thoáng mát, trong lành và dễ chịu.

Bị thủy đậu nên kiêng ăn gì để mau lành bệnh?

Người mắc bệnh thuỷ đậu cần tránh ăn những thực phẩm tăng kích ứng trên cơ thể, cản trở quá trình hồi phục da, khiến bệnh lâu khỏi hơn, khó chữa sẹo thuỷ đậu về sau như:

• Thực phẩm tanh: Người bệnh thủy đậu nên kiêng ăn tôm, cua, cá, hải sản các loại, thịt gà, thịt bò… đây là những thực phẩm dễ gây ra các kích ứng trên da, khiến quá trình hồi phục da lâu hơn hoặc gây thâm sẹo xấu khó chữa về sau.
• Các loại gia vị cay nóng như: gừng, hành, tỏi, hành tây, tỏi tây, ớt, hạt tiêu, thì là, cà ri, mù tạt, rau mùi, các loại thịt như thịt dê, thịt chó, thịt gà, thịt ngan, ngỗng, lươn, các loại hải sản (tôm, cua, sò, ốc…), trái vải, long nhãn, mận, xoài chín, mít, hồng, anh đào, rau muống, các chất nhiều béo như hạt dẻ, đậu phộng rang, hạt dưa rang, đậu chiên, các loại bánh rán, các thức ăn chiên xào, mỡ động vật… Đồ ăn cay nóng hay các thực phẩm chiên xào rán, đồ ăn nhanh dễ gây nóng trong người, da tăng tiết mồ hôi khiến cho tình trạng viêm nhiễm nghiêm trọng hơn, các cơn ngứa ngáy cũng tăng lên rất khó chịu.
• Đồ ăn mặn: Thực phẩm mặn, kho nhiều muối khiến cơ thể nhanh mất nước và tăng tình trạng ngứa ngáy.
• Sữa và các chế phẩm từ sữa: Đây là những thực phẩm kích thích tăng tiết dịch nhờn trên da, dễ khiến tình trạng viêm nhiễm trên các nốt mụn nước trầm trọng hơn.
• Đặc biệt người bị bệnh thủy đậu không nên dùng nhục quế, vì nhục quế có tính đại nhiệt, thuần dương, tác dụng ôn nhiệt trợ hỏa, quá khô táo, làm tổn hại âm chất, rất nguy hiểm cho bệnh nhân thủy đậu.

Bị thuỷ đậu bôi thuốc gì cho nhanh khỏi?

Một trong những di chứng của bệnh thủy đậu là để lại sẹo. Các nốt mụn nước thủy đậu thường tập trung nhiều ở các vùng mặt, chân, tay, lưng, ngực… Những ngày đầu, mụn nước thường tạo cảm giác rát, ngứa, sau dần thì khô lại, tạo vảy và bong ra, để lại nhiều vết thâm trên làn da. Do đó, sử dụng thuốc bôi hiệu quả cũng là cách chữa bệnh thủy đậu không để lại sẹo rất được quan tâm.

Khi nhiễm thủy đậu, bác sĩ thường chỉ định điều trị bằng thuốc Acyclovir đặc trị bệnh nhiễm trùng do vi rút gây nên. Thuốc có tác dụng ức chế sự phát triển của vi rút thủy đậu, hạn chế sự lan rộng của bệnh trên cơ thể, giảm mức độ nghiêm trọng, thời gian các đợt bùng phát, giúp vết thương mau lành, giảm đau, phòng ngứa, ngăn chặn vết loét mới và chống bội nhiễm trên da và có tác dụng hiệu quả nhất khi được sử dụng trong vòng 24 giờ trước khi nổi bọng nước.

Thuốc xanh Methylen hay còn gọi là Methylene blue, cũng là một loại thuốc bôi thuỷ đậu quen thuộc. Thuốc thường có dạng dung dịch, có tính sát khuẩn nhẹ, tác dụng đặc trị một số bệnh ngoài da, bệnh viêm da, đặc biệt là những bệnh ngoài da do vi rút, có tổn thương da phồng rộp, mụn nước như thủy đậu. Methylen có tác dụng sát trùng, tránh sự lây lan của vi rút và giúp các vết mụn nước khô nhanh, đóng vảy và rụng, mau lành bệnh.

Chú ý không được bôi mỡ tetracyclin, mỡ penicillin hay thuốc đỏ.

Bên cạnh đó, với công dụng trị sẹo, trị thâm thần kỳ của nghệ, nhiều người cũng truyền miệng cách trị sẹo thủy đậu bằng nghệ tươi. Tuy nhiên chỉ có thể dùng kem nghệ bôi lên vùng da non màu hồng nhạt trên người sau khi vảy rụng, bạn. Không sử dụng nghệ tươi, tinh bột nghệ vì nhựa trong nghệ có thể làm da non bị thâm. Sau 3-4 ngày thì đắp nghệ tươi bình thường.

Thuốc xanh Methylen được sử dụng phố biến trong điều trị bệnh thuỷ đậu

Phòng tránh bệnh thuỷ đậu

Để chủ động phòng tránh bệnh Thủy đậu, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế khuyến cáo người dân thực hiện một số biện pháp sau:

• Hạn chế tiếp xúc với người bị bệnh để phòng tránh lây lan.
• Những trường hợp mắc bệnh Thuỷ đậu cần được nghỉ học hoặc nghỉ làm việc từ 7 đến 10 ngày từ lúc khi bắt đầu phát hiện bệnh để tránh lây lan cho những người xung quanh.
• Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, sử dụng các đồ dùng sinh hoạt riêng, vệ sinh mũi họng hàng ngày bằng nước muối sinh lý.
• Thường xuyên vệ sinh nhà cửa, trường học, vật dụng sinh hoạt bằng các chất sát khuẩn thông thường.
• Tiêm vắc xin Varilrix (Bỉ) phòng bệnh Thủy đậu cho trẻ em từ 9 tháng tuổi, hoặc vắc xin Varivax (Mỹ) và Varicella (Hàn Quốc) cho trẻ từ 12 tháng tuổi.

Bệnh thủy đậu có tốc độ lây lan nhanh, tỷ lệ mắc bệnh lớn, người mắc bệnh rồi nếu chưa được tiêm phòng đầy đủ còn có thể mắc bệnh nhiều lần, do đó tiêm vắc xin là biện pháp an toàn và hiệu quả nhất giúp phòng tránh bệnh. Hiện nay, có 3 loại vắc xin phòng bệnh thuỷ đâu: Varivax, Varicella, Varicella với lịch tiêm cụ thể như sau:

Vắc xin Vắc xin Varivax (Mỹ) Vắc xin Varicella (Hàn Quốc) Vắc xin Varilrix (Bỉ) Đối tượng Trẻ từ 12 tháng tuổi và người lớn chưa có miễn dịch.​ Trẻ từ 9 tháng tuổi và người lớn chưa có miễn dịch. Lịch tiêm Lịch tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi đến 12 tuổi:

• Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên.
• Khuyến cáo mũi 2: Cách mũi 1 ít nhất 3 tháng. Mũi 2 này được khuyến cáo* khi trẻ 4-6 tuổi

Lịch tiêm cho trẻ từ 13 tuổi và người lớn:

• Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: Cách mũi 1 ít nhất 1 tháng.

Lịch tiêm cho trẻ từ 9 tháng tuổi đến 12 tuổi:

• Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên.
• Khuyến cáo mũi 2: Cách mũi 1 ít nhất 1 tháng, không tiêm trước 4 tuần trong bất cứ hoàn cảnh nào.

Lịch tiêm cho trẻ từ 13 tuổi và người lớn:

• Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: Cách mũi 1 ít nhất 1 tháng, không tiêm trước 4 tuần trong bất cứ hoàn cảnh nào.

Riêng với phụ nữ, nên hoàn tất lịch tiêm trước khi có thai ít nhất 3 tháng. *Khuyến cáo của Ủy ban thực hành tiêm chủng Hoa Kỳ (ACIP) để có miễn dịch tốt nhất và phòng tái nhiễm sau khi tiêm 1 liều vắc xin Thủy đậu.

Xem thêm Clip: Vắc xin Thủy đậu thì phải tiêm 1 hay 2 mũi mới đủ

Nếu đã được chủng ngừa vắc xin thủy đậu thì đại đa số từ 80-90% có khả năng phòng bệnh tuyệt đối. Tuy nhiên, cũng còn khoảng 10% còn lại là có thể bị thủy đậu sau khi tiêm chủng, nhưng các trường hợp này cũng chỉ bị nhẹ, với rất ít nốt đậu, khoảng dưới 50 nốt, và thường là không bị biến chứng.

Theo thống kê của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ: Vắc xin thủy đậu bắt đầu có mặt tại Hoa Kỳ vào năm 1995. Mỗi năm, hơn 3,5 triệu trường hợp mắc bệnh thủy đậu, 9.000 ca nhập viện và 100 trường hợp tử vong được ngăn ngừa bằng cách tiêm vắc xin thủy đậu ở Hoa Kỳ.

Từ khi có vắc xin phòng bệnh thủy đậu, tỷ lệ tử vong do bệnh đã giảm xuống đáng kể, tỷ lệ biến chứng vì thủy đậu cũng giảm mạnh. Tuy nhiên, một số trường hợp tử vong do thủy đậu vẫn tiếp tục xảy ra ở trẻ em và người lớn khỏe mạnh, chưa được tiêm chủng.

Không ngừng nâng cao chất lượng dịch vụ để xứng đáng là điểm “tiêm chủng vàng” có quy mô lớn, uy tín và hiện đại hàng đầu hiện nay, đã được hàng triệu người dân cả nước tin tưởng và lựa chọn, Hệ thống trung tâm tiêm chủng cho trẻ em và người lớn VNVC luôn nỗ lực cung cấp đủ vắc xin, trong đó có vắc xin phòng bệnh thủy đậu Varivax (Mỹ) và Varicella (Hàn Quốc) cho trẻ từ 12 tháng tuổi và người lớn chưa có miễn dịch. Riêng vắc xin Varilrix (Bỉ) được chỉ định cho trẻ từ 9 tháng tuổi và người lớn chưa có miễn dịch.

Khách hàng được trải nghiệm dịch vụ tiêm chủng “5 sao” với các tiện ích đẳng cấp: sảnh chờ rộng rãi, các phòng chức năng hiện đại (phòng khám, phòng tiêm sang trọng, khu vui chơi trong nhà, phòng pha sữa, phòng cho con bú, phòng thay bỉm tã), miễn phí các loại bỉm tã, wifi, nước uống, giấy ướt/khô…

Tất cả khách hàng khi đến với VNVC đều được miễn phí khám sàng lọc trước tiêm và kiểm tra sau tiêm. Đặc biệt, VNVC còn sở hữu đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, 100% có chứng nhận an toàn tiêm chủng.

Khách hàng khám sàng lọc miễn phí trước khi tiêm tại Trung tâm tiêm chủng VNVC

Để đăng ký tiêm vắc xin thủy đậu hoặc tư vấn về lịch tiêm chủng, Bố Mẹ có thể liên hệ tổng đài 028.7300.6595, qua fanpage Trung tâm tiêm chủng Trẻ em và Người lớn – VNVC hoặc đến trực tiếp Hệ thống trung tâm tiêm chủng trên toàn hệ thống.

TRÀ MY